Televisie kijken is de laatste jaren heel anders geworden. Gemiddeld spenderen we minder uren achter het klein kastje, maar zitten we des te meer aan laptops en iPads gekluisterd. Allerlei initiatieven zien het daglicht: Stevie, een app waarmee je live of uitgesteld naar 10 zenders op iPad en iPhone kan kijken, stuurde enkele dagen geleden haar testresultaten de wereld in. De VRT organiseert een zoektocht naar jong talent om het concept televisie om te gooien, en iedereen kan tv-programma’s volgen via de social media pagina’s van de tv-kanalen. We vragen aan Jeroen Willekens, freelance regisseur bij o.a. de VRT en oprichter van Cart’Blanche hoe hij de veranderingen ervaart.

Kan je beschrijven welke evolutie je in 10 jaar televisie maken hebt ervaren?

De grootste evolutie zit in de vergankelijkheid van een televisieprogramma. Door de komst van ‘TV on demand’ en de invloed van het internet, is het tijdelijke karakter van televisie bijgesteld. Als je zoveel jaren geleden op zondagavond niet thuis voor het televisietoestel zat, dan had je ‘De XII werken van Van Vanoudenhoven’ of ‘De Mol’, of ‘Schalkse Ruiters’ gemist en kon je maandag niet mee praten. Nu is het heel anders. De leukste momenten verschijnen onmiddellijk op Youtube. De conversatie start onmiddellijk online, en je kan er op elk moment aan deelnemen. Volgens mij is dat de grootste uitdaging voor zenders vandaag. Hoe mensen bij één zender houden en hoe kijkers warm houden voor een volledig programma of fictiereeks.

Hoe sterk is het effect van ‘TV on demand’ en social media op televisie?

‘TV on demand’ en kanalen als Youtube zijn een doodsteek voor reclame. De kijker kan alle  advertenties wegklikken. Dat heeft zeker effect op de beschikbare budgetten. Momenteel verminderen reclame-inkomsten voor televisie, en gaat het geld naar andere media. Hoe, of beter door wie, dit verlies zal gecompenseerd worden in de toekomst, weet ik niet. Anderzijds zorgen de nieuwe media er wel voor dat bepaalde items meer verspreid worden. Hoeveel fragmenten van ‘Wat als?’ bijvoorbeeld worden er niet geshared op Facebook. De programmamakers van vandaag zijn genoodzaakt in te spelen op deze trend: zelf op de sociale media items publiceren om een hype te creëren, applicaties verzinnen die interactiviteit verhogen met de kijker… Zo probeerde VIER met ‘De slimste mens’ door de app ‘De snelste quiz’ de kijkers tijdens de reclameblokken bij de zender te houden, helaas zonder groot succes. Facebook kan ook nuttige informatie geven, ter aanvulling van de kijkcijfers. Bij de nieuwe versie van ‘Komen eten’ werd uit de reacties op Facebook al snel, zelfs live tijdens de uitzendingen, dat die niet gesmaakt werd.

Welke invloed heeft dat op televisie maken voor jou als regisseur? 

Door vermindering van budgetten merk ik wel dat sinds enkele jaren minder medewerkers per opname worden gepland. Waar een cameraploeg normaal gezien bestaat uit een regisseur, cameraman en klankman, worden de klankman en in sommige gevallen ook de cameraman geschrapt, en moet de regisseur het alleen redden. Vaak heeft deze werkwijze slechte invloed op het resultaat. Een wending die ook in de lift zit, is dat in montage de regisseur niet meer wordt geconsulteerd. De monteur treedt dus op als monteur én regisseur. Als de monteur voldoende ervaring heeft, kan dit werken. Maar toch ben ik er geen voorstander van. Niet alleen omdat ik er werk door verlies, maar ook omdat vier ogen meer zien dan twee: als regisseur heb je een bepaalde visie, en de monteur heeft eveneens een frisse kijk op de zaak. De crisis, de verandering van reclame en de sociale media hebben zeker een zware impact gehad op de sector. Ook ik ben benieuwd hoe deze zaken verder zullen evolueren, maar in tussentijd blijf ik toch erg genieten van mijn job.